Definicja Stalkingu
Stalking to celowe, powtarzalne i uporczywe nękanie danej osoby, które wywołuje u niej poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub naruszenia prywatności. W środowisku cyfrowym zjawisko to przyjmuje formę cyberstalkingu, czyli użycia technologii – takich jak e-mail, media społecznościowe, komunikatory czy GPS – do monitorowania, prześladowania i zastraszania ofiary.
Formy stalkingu
- Obserwacja i śledzenie online – np. śledzenie aktywności w mediach społecznościowych, lokalizacji, komentarzy.
- Niechciane wiadomości – wielokrotne wysyłanie e-maili, SMS-ów, wiadomości prywatnych.
- Podszywanie się – tworzenie fałszywych kont lub profili z wykorzystaniem danych ofiary.
- Publikacja informacji – upublicznianie prywatnych zdjęć, danych osobowych, plotek lub pomówień.
- Groźby i szantaż – komunikaty zastraszające lub próbujące wymusić określone zachowania.
Cyberstalking a bezpieczeństwo cyfrowe
Cyberstalking należy do kategorii zagrożeń osobistych, ale jego skutki mogą wpływać na bezpieczeństwo organizacji, jeśli ofiarą jest pracownik firmy. W skrajnych przypadkach stalkerzy zdobywają dostęp do systemów IT, kont służbowych lub danych firmowych.
Aspekty prawne
W Polsce stalking jest przestępstwem uregulowanym w art. 190a Kodeksu karnego. Przewiduje on karę do 3 lat pozbawienia wolności, a w przypadku skutku w postaci próby samobójczej – do 10 lat.
Jak się chronić?
- Zabezpieczenie kont – silne hasła, MFA, unikanie udostępniania danych osobowych.
- Ograniczenie widoczności online – przemyślane ustawienia prywatności w mediach społecznościowych.
- Zgłoszenie na policję – dokumentowanie incydentów i powiadomienie organów ścigania.
- Zgłoszenie do CERT – jeśli stalking obejmuje naruszenia cyfrowe, np. phishing lub malware.
- Wsparcie psychologiczne – ofiary stalkingu często potrzebują profesjonalnej pomocy.
Związane pojęcia
- Phishing – stalking może obejmować próby wyłudzenia danych.
- Doxing – forma stalkingu polegająca na publikowaniu danych ofiary.
- Spoofing – podszywanie się pod kogoś może służyć do nękania.
- MFA – jedno z podstawowych narzędzi obrony przed przejęciem kont przez stalkera.
Trendy i nowe zagrożenia
- Stalking z użyciem AI – np. klonowanie głosu, deepfake’i lub automatyczne śledzenie lokalizacji.
- IoT stalking – wykorzystanie urządzeń typu smart home do podsłuchiwania lub inwigilacji.
- Złośliwe aplikacje – tzw. stalkerware instalowane na telefonach ofiary bez jej wiedzy.
- Monitoring pracowników – granica między dopuszczalnym nadzorem a stalkingiem jest cienka.